اقتصاد و جامعه شماره 45

Description

چهل و پنجمین شماره فصلنامه اقتصاد و جامعه مربوط به تابستان 1401 انتشار یافت، این نشریه که به صاحب امتیازی موسسه مطالعات دین و اقتصاد و سردبیری و مدیر مسئولی دکتر عباس شاکری( استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی) می باشد به بررسی اولویت های اقتصاد ایران در برهه کنونی کشور پرداخته است.

در این شماره تلاش شده است تا موضوعاتی انتخاب گردد که به گونه ای افق ها و زاویه هایی را در تک تک زمینه های حیاتی و سرنوشت ساز، دور های باطل توسعه نیافتگی در ایران را برجسته سازد، مقالات انتشار یافته در چهل و پنجمین شماره فصلنامه اقتصاد و جامعه عبارتند از:

*تاملی بر روش شناسی در اقتصاد ایران؛ عباس شاکری
علوم جدید خاستگاه و جایگاه واقعی شان دارای مبنای فلسفی هستند. امروزه در کشور ما فلسفه اجتماعی علوم اجتماعی چندان موضوعیت ندارد. اندیشه توسعه بسیار مهجور است. به تاریخ اندیشه توجه نمیشود و با علم اقتصاد به عنوان یک محموعه جامع بسیار ساده برخورد می شود به طوری که تحلیل ها و حتی آموزشها و پژوهشهای اقتصادی جنبه تک ساحتی چیدا کرده است. در نتیجه علم اقتصاد در کشور ما نمی تواند مشکلات و بحران ها را خوب ریشه یابی نموده و برای رفع آنها راه کار موثر ارائه دهد.
*توسعه فقر یا توسعه پایدار، چالش های طرح شوری زدایی آب دریای خزر و انتقال آن به سمنان؛ محمدرضا فرزانه، مهدی ذوالفقاری، علی اکبر هدایتی، محمد عبد الحسینی
بررسی سابقه تاریخی مدیریت پایدار منابع آب سطحی و زیرزمینی در تمدن ایرانی و موارد ارزشمندی از جمله توجه به وجوه نهادی مدیریت منابع آب مانند نقش مهم مشارکت و نظارت مدنی در مدیریت منابع آب را نشان می دهد. با وجود چنین تجربه ای در زمینه مدیریت یکپارچه منابع آب، در کشور ما همچنان چالش جدی در زمینه پافشاری بر اجرای پروژه های عظیمی مشاهده می گردد که محوریت آن عرضه محوری در شرایط ناکارآمدی ویرانگر در بخش تقاضا است.
*ارزیابی پتانسیل بروز خشونت سیاسی در ایران از منظر نظریه محرومیت نسبی ؛ هادی ورتابیان

در این مقاله با استفاده از نظریه محرومیت نسبی، پتانسیل بروز خشونت سیاسی به عنوان مولفه مهم تهدید امنیت ملی مورد ارزیابی قرار گرفته و شدت و گستره مولفه های اقتصادی محرومیت نسبی تحولات آن طی سال‌های ۱۳۶۸ تا ۱۳۹۸ بررسی می شود.
*بررسی ساختار اشتغال استان های همجوار با تاکید بر تعادل و عدوم تعادل فضایی( مطالعه موردی : استان های ایلام، کرمانشاه و لرستان)؛ مهسا کریمی، علی اصغر بانویی، فرشاد مومنی
در این مقاله با استفاده از رویکرد تغییر و سهم و به کارگیری آمار سرشماری های عمومی نفوس و مسکن ،همگرایی و واگرایی ۳ استان لرستان ،کرمانشاه و ایلام طی سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بیانگر رشد نامتناسب شاغلان در هر سه استان نسبت به کل کشور در دوره مورد بررسی است. مدل تغییر و سهم علت این عدم تناسب را ناشی از تغییرات ساختاری و رقابتی منفی بیان می‌کند . بررسی ها حاکی از رشد سریع و نامتوازن بخش خدمات در هر سه استان و کاهش مزیت بخش کشاورزی در جذب شاغلان است.
*اهمیت حقوق مالکیت فکری در دستیابی به اقتصاد دانش بنیان؛ صاحبه مسعودی، فرشاد مومنی
با ورود به عصر دانایی، دانش به عنوان نهادهای جدید وارد تابع تولید شد و با ایجاد بازده صعودی در فرایند تولید، شکاف بین کشورهای درحال توسعه و توسعه یافته و عمق بیشتری بخشید. در این بین توجه به نقش کلیدی دانش ضمنی در موفقیت الگوی دانایی محور از اهمیت اساسی برخوردار است. داده های اقتصادی مرتبط با حوزه اقتصاد دانش بنیان حکایت از جایگاه نامناسب ایران در زمینه تولید محصولات دانش بنیان در عرصه بین الملل دارد و ریشه این عملکرد ضعیف را می توان در فراهم نبودن زیرساخت‌های نهادی مورد نیاز برای کسب و انتقال دانش یافت.
*شش کانون منازعه ی روش شناختی در قلمرو علم اقتصاد؛ فرشاد مومنی
در این مقاله تلاش شده است تا با استناد به برجسته ترین متفکران تاریخ عالم اقتصاد شش کانون منازعه روش شناختی برجسته و متمایز شود، به امید آنکه از طریق تمرکز بحث ها در این حیطه ها راهی برای برون رفت از ناهنجاری ها و سوء کارکردهای نظام اقتصادی- اجتماعی ملی برداشته شود. این ۶ کانون منازعه روش شناختی عبارتند: از مسئله اعتباری بودن تفکیک وجوه گوناگون حیات جمعی، ارکان علم : آنچه وارد کردنی است و آنچه وارد کردن نیست، مسئله قیاس و استقرا، مسئله سطوح سه گانه تحلیل اقتصادی (خرد، کلان، توسعه) و دغدغه‌های محوری و ابزارهای تحلیلی و اسلوب روش‌شناختی متفاوت آنها، مسئله حد و حدود کاربست ریاضیات در فهم عالمانه امر اقتصادی و بالاخره مسئله حد و حدود قابلیت تعمیم گزاره های تئوریک تالیفی و ترجمه ای.
علاقه مندان برای تهیه این شماره از فصلنامه می توانند به سایت انتشارات نهادگرا
www.nahadgara.ir
مراجعه و یا با شماره تلفن ۸۸۹۰۵۶۰۷ تماس حاصل نمایند.